imieniny Euzebiusza, Gustawa
wsch. sł. 5.13; zach. sł. 20.42; śr. temp. powietrza 18°C
zachmurzenie duże; deszcz ; stan wody w Wiśle 130 cm
W nocy z 1 na 2 sierpnia ludność stolicy spontanicznie poparła czyn i zbrojny, przystępując do budowy barykad i rowów łącznikowych. Organizują się zręby przyszłego zaplecza powstańczej armii.
Nad ranem wycofujące się z Ochoty do Lasów Chojnowskich oddziały ppłk Grzymały staczają krwawa potyczkę z Niemcami w pobliżu folwarku Pęcice. W walce zginęło 31 powstańców, 60 pojmanych Niemcy rozstrzelali.
O godz. 9.00 zaczyna działać radiostacja w fabryce Kamlera na rogu Okopowej i Dzielnej na Woli. Komenda Główna AK wysyła szereg depesz do Londynu, donosząc o wybuchu powstania i ciężkiej walce. Apeluje o pomoc lotniczą.
Na Woli powstańcy skutecznie przeciwstawiają się atakom niemieckich czołgów. Oddziały "Radosława" zdobyły dwa czołgi typu "Pantera". Batalion "Miotła" zdobywa fabrykę Monopolu Tytoniowego na ul Dzielnej 64.
W Śrómieściu powstańcy zdobywają działo pancerne Jagdpanzer 38 "Hetzer", przemianowane następnie na "Chwata".
Mokotów - żołnierze "Baszty" po ciężkich walkach zdobywają szkołę przy ul. Woronicza.
Od świtu toczy się bój o lotnisko na Bielanach, atakowane przez oddziały grupy "Kampinos" pod dowództwem kpt. "Szymona" (Józefa Krzyczkowskiego) oraz żołnierzy por. "Doliny" (Adolfa Pilcha). Wielka przewaga ogniowa Niemców uniemożliwia opanowanie lotniska. Grupa "Kampinos" po paru godzinach wallki zmuszona zostaje do odwrotu do Puszczy Kampinoskiej. Oddziały AK ze Starówki przy wsparciu oddziału "Pełki" złożonego z pracowników zdobywają brawurowym atakiem kompleks Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych (ul. Sanguszki 1), zagrażający od północy Staremu Miastu.
Od wczesnego rana rozpoczynają się szturmy na nieprzyjacielskie pozycje. Powstańcy zdobywają więzienie przy ulicy Daniłowiczowskiej 7. Niemcy zostają wyparci z hotelu "Astoria" przy Chmielnej, centrali telefonicznej na Tłomackiem. Po czterech natarciach batalion "Kiliński zdobywa ważny niemiecki punkt oporu - Pocztę Główną przy pl. Napoleona 10 i budynek Arbaitsamtu na pl. Małachowskiego.
VIII Zgrupowanie AK kpt. Cypriana Odorkiewicza "Krybara" i oddział PPS Stanisława Skibniewskiego "Cubryny" złożony z pracowników elektrowni opanowuje Elektrownie Warszawską na Powiślu.
Na Czerniakowie powstańcy zdobywają budynek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Do Lasów Chojnowskich ściągają rozbite oddziały powstańcze z Okęcia i Mokotowa oraz około 300 żołnierzy z Ochoty.
Niemcy dopuszczają się zbrodni ludobójstwa. Atakując polskie pozycje, pędzą przed sobą ludność cywilną. Rozstrzeliwują przechwyconych rannych powstańców.
W więzieniu przy ul. Rakowieckiej Niemcy mordują ok. 600 więźniów, ponad 250 więźniom udaje się uciec.
W klasztorze Ojców Jezuitów na Rakowieckiej Niemcy mordują 35 księży i zakonników.
opracował: Maciej Janaszek-Seydlitz
W ramach projektu "wiedzieć by pamiętać"
1 sierpnia 1944 - 1 dzień Powstania wtorek
imieniny Piotra, Juliana
wsch. sł. 5.11; zach. sł. 20.44; śr. temp. powietrza 18°C
zachmurzenie duże, lokalne deszcze; stan wody w Wiśle 125 cm
7.00 - łączniczki meldunkowe otrzymały pierwsze rozkazy płk. Antoniego Chruściela "Montera" o ustaleniu godziny "W" na 1 sierpnia, godz. 17.
Walki powstańcze najwcześniej rozpoczęły się na Żoliborzu. Przed godziną 14. 00 w okolicach ul. Suzina i Słowackiego dochodzi do wymiany ognia między transportującą broń drużyną AK a niemieckim patrolem. Zaalarmowało to okupantów, którzy natychmiast obsadzili wiadukt Dworca Gdańskiego, odcinając Żoliborz od Śródmieścia. Kiedy o godzinie 17.00 rusza główne natarcie, Niemcy są czujni, trwają w pogotowiu w swoich ufortyfikowanych obiektach. Żadnego z nich nie udaje się zdobyć powstańcom pierwszym uderzeniem. W tej sytuacji dowódca Żoliborza ppłk "Żywiciel" (Mieczysław Niedzielski) wydaje rozkaz wymarszu oddziałów do Puszczy Kampinoskiej. Na Żoliborzu pozostaje jedynie mała grupa żołnierzy AK, którzy usadawiają się w domach spółdzielni , ,Feniks" przy placu Wilsona. Dowodzi nimi rtm. "Żmija" (Adam Rzeszotarski). Dzięki tym kilkudziesięciu żołnierzom Żoliborz pozostaje w rękach powstańców.
Przed godziną "W" wybuchają również walki na Woli. O godz. 16.00 rozpoczynają się pierwsze walki w okolicach placu Kercelego na Woli, dochodzi też do starcia w obronie fabryki Kelmera (ul. Dzielnej 62). Wielu powstańców nie dociera z tego powodu do swoich oddziałów. Nie udaje się przetransportować całej broni na pozycje wyjściowe. W fabryce Kamlera przy ul. Dzielnej zagrożona zostaje kwatera Komendy Głównej AK, gdzie znajduje się komendant gen. "Bór" (Tadeusz Komorowski). Kilka godzin trwa walka o uwolnienie z okrążenia dowództwa powstania. Mimo chaosu, spowodowanego przedwczesnym wybuchem walk, oddziały powstańcze na Woli odnoszą liczne sukcesy. Żołnierze Kedywu pod dowództwem ppłk "Radosława" (Jana Mazurkiewicza) zdobywają koszary niemieckie w budynku szkoły św. Kingi przy Okopowej 55, fabrykę Pfeiffera, cmentarz żydowski (batalion "Zośka"), cmentarz kalwiński (batalion "Parasol"), domy przy zbiegu Okopowej i pl. Kercelego (batalion "Miotła"). Ponadto Niemcy zostają wyparci z magazynów mundurów i żywności na Stawkach i ze szkoły przy ul. Niskiej (oddział por. "Stasinka" - Stanisława Sosabowskiego).
17.00 - Godzina "W" - wybuch Powstania Warszawskiego.
Niemal całkowicie udało się powstańcom opanować Stare Miasto. Znacznym sukcesem jest zdobycie budynku Sądu Apelacyjnego przy pl. Krasińskich.
Powstańcy kontrolują też znaczną część Śródmieścia. Oddziały batalionu "Kiliński" zdobywają najwyższy w Warszawie budynek mieszkalny "Prudential", na dachu którego zawieszają biało-czerwoną flagą.
Batalion "Golski" zajmuje budynki Politechniki Warszawskiej. Niepowodzeniem zakończyły się ataki na gmachy Ministerstwa Komunikacji i Urzędu Województwa oraz szpital Miejski i szkołę Pielegniarek . Z powodu braków uzbrojenia nie podjęto ataku na Szpital im Piłsudskiego, Kraftfahpark i Frontleinstelle.
Od strony zachodniej powstańcy obsadzają pl. Żelaznej Bramy, pl. Bankowy, gmach sądów na Lesznie, zdobywają również Wojskowy Instytut Geograficzny w Al. Jerozolimskich i gmach Miejskich Zakładów Komunikacyjnych na Świętokrzyskiej.
W centrum Niemcy utrzymują się jednak w kompleksie między pl. Piłsudskiego (dzisiejszy pl. Zwycięstwa) a pl. Teatralnym (tkwi tam odcięty komendant niemieckiego garnizonu w Warszawie gen. Stahel) , na Dworcu Głównym, na Krakowskim Przedmieściu i w Banku Gospodarstwa Krajowego na rogu Al. Jerozolimskich i Nowego Światu.
Szturmy powstańcze odpiera niemiecka załoga w budynku Poczty Głównej na pl. Napoleona (dzisiejszy pl. Powstańców Warszawy).
W Śródmieściu południowym krwawe walki toczą się o siedzibę gestapo w Al. Szucha i okoliczną dzielnicę "policyjną". Uderzenie z kilku stron załamuje się pod huraganowym ogniem broni maszynowej i artylerii. Dywizjon "Jeleń" traci 50 procent stanu osobowego. W natarciu tym ginie m.in. poetka Krystyna Krahelska. Znaczna część Śródmieścia południowego obsadzona została jednak przez powstańców.
Nie powiodły się próby zdobycia niemieckich obiektów na Mokotowie. Rozbite oddziały obwodu wycofują się do Lasu Kabackiego, pozostawiając na miejscu jedynie kilkuset żołnierzy pułku "Baszta" pod dowództwem ppłk. "Daniela" (Stanisława Kamińskiego).
Podobną sytuację odnotowano na Ochocie. Załamują się szturmy powstańców na koszary policji w domu akademickim przy pl. Narutowicza, na koszary SS przy ul. Wawelskiej, na gmachy zajęte przez Niemców przy ulicach Tarczyńskiej, Suchej, Filtrowej. Obwód Ochota nie ma łączności ze Śródmieściem ani z Wolą. W tej sytuacji ppłk "Grzymała" (Mieczysław Sokołowski) decyduje się przedrzeć z 700 żołnierzami do Lasów Chojnowskich. Na Ochocie pozostaje nie zawiadomiona o wymarszu blisko 200-osobowa grupa powstańców.
Około 20.00 - zaczyna padać deszcz. Ludność i powstańcy zaczynają wznosić pierwsze barykady.
W rękach Niemców pozostają dworce kolejowe, niemieckie koszary m.in kompleks na Rakowieckiej, tereny Torów Wyścigów Konnych, gdzie atakujące oddziały powstańcze poniosły ciężkie straty.
Powstańcom nie udało się również opanować lotnisk na Okęciu i Boernorowie. W ostatniej chwili odwołano atak pułku "Garłuch" na lotnisko Okęcie. Rozkaz nie dociera jednak do zgrupowania por. "Kuby" (Romualda Jakubowskiego), które naciera z impetem. Pod silnym ogniem oddział traci trzy czwarte ludzi, w tym niemal wszystkich dowódców.
Nie powiodły się powstańcze ataki na most Poniatowskiego i na most Kierbedzia.
Na prawym brzegu Wisły powstańcy obsadzają Bródno, Targówek, część Grochowa, fragment Pragi. Oddziały powstańcze na Pradze zajmują budynek Dyrekcji Kolei na rogu Wileńskiej i Targowej. Dzielnica jest jednak odcięta od lewobrzeżnej części miasta. Sytuacja źle uzbrojonych oddziałów, w bliskim sąsiedztwie frontu wschodniego, jest bardzo niekorzystna.
1 sierpnia wieczorem wiadomo już, że pierwszy szturm nie przyniósł oczekiwanych wyników. Powstańcy nie opanowali mostów, dworców, lotnisk. wielu koszar. Spowodowali jednak poważne zamieszanie wśród garnizonu niemieckiego w Warszawie i zagrozili działaniom 9 Armii. Dowództwo tej armii całą noc z 1 na 2 sierpnia rozważało swoje położenie w związku z wybuchem powstania.
W szturmie 1 sierpnia powstańcy stracili ponad 2.000 żołnierzy, Niemcy ponad 500.
Dowódcą niemieckiej 9 armii został gen wojsk pancernych Nikolaus von Vorman.
Na zachód od Rygi Armia Czerwona dotarła do Bałtyku.
Amerykańska Dywizja Pancerna zajęła Panterson w Bretanii.
opracował: Maciej Janaszek-Seydlitz
Strony i portale o Powstaniu Warszawskim
http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/pamiec/mapa_pamieci.html
Powstanie Warszawskie - Wasze materiały
Dziękujemy za 23 propozycje akcji, działań, konkursów których celem jest uczczenie 72 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Ich przekrój i różnorodność nas zadziwił. To fakt Wasza wyobraźnia nie ma granic. Wszystkie zostały skrzętnie zapisane i z czasem będziemy do nich wracać. Niestety część z nich wymaga wkładu finansowego na który dziś nas niestety nie stać.
Wszystkie Wasze propozycje łączy jedno. Wszyscy chcecie wiedzieć więcej o Powstaniu Warszawskim.
dlatego hasło na 2016 to "wiedzieć by pamiętać"
Zasady projektu „Wiedzieć by pamiętać” czyli trochę o Powstaniu Warszawskim (2016- 2018)
Celem działań w projekcie jest zdobycie wiedzy o Powstaniu Warszawskim i stworzenie platformy, bazy wiedzy różnorodnych materiałów związanych z Powstaniem Warszawskim.
Materiały lub linki do materiałów umieszczone zostaną na stronie organizatora projektu pod adresem www.czasoprzestrzen.wolit.pl
Wszystkie zebrane materiały gromadzone i udostępnione będą tylko w celach edukacyjnych.
Istotą podejmowanych działań jest skierowanie go do ludzi młodych, popatrzenie na historię oczami ludzi młodych. W projekcie mogą uczestniczyć wszyscy którzy chcą poznać historię Powstania Warszawskiego.
Zapraszamy więc wszystkich do „przewrócenia Internetu” i wyszukaniu jak największej i jak najciekawiej zaprezentowanych informacji o Powstaniu Warszawski. Mogą to być : grafiki, filmy, spoty, wywiady, referaty, projekcje video, zdjęcia . Możliwe jest także wskazanie portali, platform dostępnych w sieci a tematyką związanych z Powstaniem Warszawskim. Materiały wykonane samodzielnie podpisujemy swoimi danymi lub pseudonimem. W przypadku materiałów dostępnych w sieci wskazane jest podanie autora lub miejsca opublikowania. Przesyłanie i udostępnianie realizujemy do końca września 2016 r
Wszystkie zebrane i udostępnienia pozostaną na stałe na platformie projektu.
Działania w ramach projektu maja charakter konkursowy. Zostaną wybrane dwie osoby do wyróżnienia w ramach projektu.
Fundatorem nagród jest organizator Fundacja Czasoprzestrzeń.
Wyróżnione zostaną dwie osoby:
- osoba która prześle lub wskaże największą ilość materiałów
- osoba która prześle lub wskaże najbardziej nietypowy materiał
Wyróżnienia zostaną poznane i ogłoszone do końca października
Czekam na Wasze materiały już od teraz - This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
w 2016 roku było tak -
Dziękujemy za 23 propozycje akcji, działań, konkursów których celem jest uczczenie 72 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Ich przekrój i różnorodność nas zadziwił. To fakt Wasza wyobraźnia nie ma granic. Wszystkie zostały skrzętnie zapisane i z czasem będziemy do nich wracać. Niestety część z nich wymaga wkładu finansowego na który dziś nas niestety nie stać.
Wszystkie Wasze propozycje łączy jedno. Wszyscy chcecie wiedzieć więcej o Powstaniu Warszawskim.
dlatego hasło na 2016 to "wiedzieć by pamiętać"